Ngày 26/4/2022 tại huyện Quỳ Châu, Vườn quốc gia Pù Mát phối hợp với Tổ chức bảo tồn động thực vật hoang dã Quốc tế (FFI) tổ chức hội thảo đánh giá công tác bảo tồn voi và giải pháp giảm thiểu xung đột của voi trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Một số hình ảnh tại hội thảo
Theo báo cáo hiện trạng voi hoang dã ở Việt Nam thì Voi Châu Á là loài thú lớn đang bị đe dọa tuyệt chủng cao. Năm 1990 Việt Nam ước tính có 2000 cá thể Voi nhưng đến năm 2013 chỉ còn khoảng 130 cá thể. Phân bố ở 8 tỉnh: Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đăk Lăk, Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trước tình trạng suy giảm số lượng Voi như vậy thì đến năm 2013, Chính phủ đã phê duyệt thực hiện " Đề án tổng thể bảo tồn voi Việt Nam giai đoạn 2013 - 2020" và Nghệ An là 1 trong 03 tỉnh được chọn ưu tiên bảo tồn và phát triển bền vững quần thể voi hoang dã của Việt Nam (Nghệ An - VQG Pù Mát; Đăk Lăk; Đồng Nai).
Voi ở Nghệ An có từ 15 - 16 cá thể trong đó VQG Pù Mát có 12 - 13 cá thể, Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống có 01 cá thể (thường xuất hiện tại khu vực xã Bắc Sơn, huyện Quỳ Hợp) và khu vực xã Châu Hạnh , huyện Quỳ Châu có 02 cá thể. Giai đoạn 2013 - 2016 quần thể voi hoang dã ở Nghệ An đã phát triển thêm 02 cá thể tại đàn voi Cao Vều.
Năm 2013, UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt và triển khai thực hiện “Dự án khẩn cấp bảo tồn voi tỉnh Nghệ An đến năm 2020” đồng thời giao VQG Pù Mát làm chủ đầu tư. Dự án bắt đầu triển khai thực hiện từ năm 2014, dự án tập trung thực hiện các hoạt động tuyên truyền bảo vệ các đàn voi, tập huấn cách phòng tránh xung đột voi và người. Thành lập 04 tổ phản ứng nhanh tại xã Phúc Sơn (huyện Anh Sơn), xã Bắc Sơn (huyện Quỳ Hợp), xã Châu Hạnh, Châu Phong (huyện Quỳ Châu) để bảo vệ các đàn voi, hỗ trợ người dân xua đuổi voi khi xảy ra xung đột giữa voi và người. Mua sắm một số trang thiết bị như loa, đèn, quần áo bảo hộ....trang bị cho tổ phản ứng nhanh. Xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng hỗ trợ bảo tồn voi. Xây dựng 03 trạm dừng chân tại Cao Vều, Khe Bống, Khe Thơi để phục vụ công tác tuần tra bảo vệ rừng và các đàn voi. Xây dựng 28,914 km đường tuần tra tại các vùng sinh cảnh của voi thuộc VQG Pù Mát. Xây dựng 02 chòi canh lửa rừng kết hợp giám sát hoạt động của voi.
Tại hội thảo các đại biểu đã tập trung đánh giá hiệu quả của công tác bảo tồn voi trong giai đoạn vừa qua, cũng như việc xử lý xung đột giữa voi và người đảm bảo có một môi trường sống hài hòa cho voi và người. Một số đại biểu cho biết có thời điểm trong năm voi thường ra phá hoại mùa màng, nhà cửa của người dân gây thiệt hại về kinh tế, tạo tâm lý lo sợ, hoang mang cho người dân. Nguyên nhân chủ yếu là do vùng sinh cảnh sống của voi bị suy giảm nghiêm trọng bởi nạn phá rừng, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng...dẫn tới nguồn thức ăn thiếu hụt. Cơ cấu cây trồng tại các vùng voi đi qua đều là thức ăn ưa thích của voi như ngô, sắn, mía, cỏ, lúa...Cũng có thể là do trùng thời kỳ động đực của voi cái, không có voi đực nên voi cái thường trở nên hung dữ, phá phách nhiều hơn (tập tính tách đàn hoạt động độc lập của voi cái).
Kết luận hội thảo ông Hoàng Văn Lâm- Quản lý các chương trình dự án FFI tại Việt Nam cho biết: Việc bảo tồn voi thực sự đạt hiệu quả cao tại các nơi có tổng đàn từ 3 - 6 cá thể, trong đó có cả cá thể đực và cái cùng sinh sống. Các vùng rừng chỉ có cá thể đơn lẻ thì chúng chỉ mang tính chất sinh sống, tồn tại chứ không thể phát triển bởi không có khả năng sinh sản. Kế hoạch bảo tồn voi trong năm 2022 sẽ tập trung vào việc duy trì duy trì hoạt động của 04 tổ phản ứng nhanh hỗ trợ người dân phòng tránh xung đột giữa voi và người tại các xã Phúc Sơn, Bắc Sơn, Châu Phong và Châu Hạnh; Trang bị một số trang thiết bị, đồ bảo hộ cho tổ phản ứng nhanh hoạt động; Tuyên truyền, nâng cao nhận thức bảo vệ voi và các vùng sinh cảnh sống của voi, các biện pháp phòng tránh xung đột giữa voi và người; Phối hợp với Tổ chức bảo tồn động thực vật Quốc tế (FFI) triển khai thực hiện một số hoạt động bảo tồn voi tại VQG Pù Mát; Phối hợp với các Sở, Ngành triển khai thực hiện Dự án khẩn cấp bảo tồn voi ở Nghệ An đến năm 2025 theo Quyết định số 413/QĐ-TTg ngày 31/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt điều chỉnh đề án tổng thể bảo tồn voi Việt Nam giai đoạn 2013 – 2020. Bên cạnh đó FFI tiếp tục tìm kiếm nguồn lực để duy trì hoạt động bảo tồn đàn voi Cao Vều và quần thể voi Pù Mát lâu dài; Đánh giá sự tồn vong quần thể cho đàn voi cao Vều (đánh giá PVA - Population Viability Analysis) làm cơ sở hoạt động bảo tồn lâu dài; Hợp tác với VQG Pù Mát xây dựng phương án bảo tồn và hạn chế xung đột voi - người cho quần thể voi Cao Vều./.
Một số hình ảnh Voi tại Vườn quốc gia Pù Mát (Ảnh ĐL)
Cổng thông tin điện tử BQL Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống - Quỳ Hợp - Nghệ An
